Het belang van alkaliteit in je dieet

Geplaatst op 22 April 2015
Door Onnit
Geplaatst in For your health, Onnit, Voeding
0

Mencken had misschien gelijk toen hij zei: "Het leven is een strijd, niet tegen de zonde, niet tegen de macht van het geld, niet tegen kwaadaardige dierlijk magnetisme, maar tegen waterstofionen" (Mencken, 1919; geciteerd door New in 2002)

Do you know what role alkalinity plays in your diet?

Wetenschappers hadden in 1919 al begrepen dat het voedsel dat we innemen een dramatisch invloed heeft op onze fysiologie. Vooral met de komst van landbouw, is het westerse dieet door de jaren heen steeds rijker aan zuren geworden.

Granen zijn een hoofdbestanddeel geworden en de kant-en-klaar maaltijden, met veel eiwitten en zuivel en weinig groenten en fruit, zijn nu kenmerkend voor de typische westerse dieet. De veranderend samenstelling van het moderne dieet beïnvloedt langzaam de samenstelling van het menselijk lichaam, te beginnen met de pH waarde (zuurgraad).

Wat is de pH en zijn fysiologische betekenis?

De potentiële waterstof of pH, zoals het algemeen bekend is, is een getal tussen 1 en 14 dat de zuurgraad van een oplossing aangeeft, met zeven als neutraal zijnde. Overtollige waterstofionen verzuren de oplossing, verlagen de pH, verwijderen waterstof uit een oplossing en leiden tot een alkalische toestand. Hoe lager het getal, hoe zuurder de oplossing en voor een pH hoger dan zeven geldt het omgekeerde.

Afhankelijk van het gedeelte heeft het menselijk lichaam verschillende pH niveaus. De optimale pH van het bloed is bijvoorbeeld ongeveer 7,35-7,451, terwijl de pH van de maag ongeveer 1 is en de pH van het gehele spijsverteringskanaal varieert van 6,3 tot 7,52. Het pH verschil heeft te maken met de functie van een bepaalde gedeelte.

Enzymen zijn pH-gevoelige eiwitten die verschillende taken uitvoeren, zoals het afbreken van macronutriënten (suikers, vetten en eiwitten) in micronutriënten (mineralen, vitaminen en aminozuren). Indien de pH afwijkt van het specifieke bereik van het enzym, kan het voedsel niet geheel of efficiënt worden afgebroken, met een metabole chaos als gevolg.

Pancreas, longen en nieren werken samen om de pH in het lichaam consistent te houden. Deze orgaansystemen filtreren continu mineralen in en uit het bloed om de pH te regelen. De alvleesklier levert de grootste buffer voor het lichaam, het bicarbonaat, om de juiste zuurgraad in de darmen te handhaven.

Het bicarbonaat bindt een waterstofion en vormt een nieuw samenstelling, die uiteindelijk in water en koolstofdioxide (CO2) wordt afgebroken. CO2 wordt in het bloed vrijgegeven, gaat naar de longen en wordt snel via uitademing uitgestoten. (3,5).

De nieren hebben als taak om de rest van de zure verbindingen tijdens recycling te filtreren en bicarbonaat te genereren. Sulfaat, fosfaat en chloride zijn bijvoorbeeld zure componenten van voedsel die, via de urine, uit het lichaam moeten worden verwijderd in een ingewikkeld filtreerproces dat natrium gebruikt. (4,5).

De nieren gebruiken ook een tweede filtreerproces, specifiek voor de eiwitvertering. De natuurlijke afbraak van eiwit vereist de verwijdering van een stikstof groep die, wanneer bevrijd van de rest van de eiwitstructuur, resulteert in ammoniak. De ammoniak gaat vervolgens door een reeks reacties waardoor ammonium moleculen, een urinaire uitscheiding, vrijkomen; (3,1) Deze werkwijze wordt de ureumcyclus genoemd.

Wat gebeurt er als het lichaam te zuur wordt?

Wat we eten beïnvloedt sterk de handhaving van een optimale pH van een regulerend systeem. Bij gezonde personen, bepaalt het zuurgehalte van de voeding de hoeveelheid zuur die via de bovenbeschreven filtreringsproces wordt verwijderd. (4).

Een aandonening, genaamd acidose, kan optreden wanneer een dieet aanzienlijk meer zure voedingsmiddelen bevat dan alkalisch, zoals in de typische westerse dieet. De vergelijking van de dagelijkse inname van voedingszuur met de netto uitscheiding van zuur bepaaalt de acidose toestand - dat wil zeggen, indien het zuur inname hoger is dan de uitscheiding is acidose het resultaat. (4).

De inname van voedsel met een alkalisch tekort voorkomt dat de nieren hun werk doen, dus recycleren en snel bicarbonaat regenereren om de zuurgraad te bufferen. Wanneer de nieren niet voldoende kunnen werken, worden de reserves van buffer middelen opgemaakt en er is niets meer dat de voortgang naar acidose kan stoppen. (4,5). Acidose kan acuut of chronisch zijn.

De acute vorm, ook bekend als metabole acidose, is een zeer ernstige ziekte die door een arts moet worden behandeld. Het treedt op wanneer de pH onder 7,35 (ondergrens bloed pH) zakt en verwijst naar de volgende mogelijke oorzaken: (6).

• Lactaatacidose: meestal het gevolg van te weinig zuurstof, een leverziekte of een vitamine B1 tekort.
• Ketoacidose: 1. De diabetische ketoacidose treedt op in personen zonder insuline. Omdat insuline niet beschikbaar is om suiker uit het bloed te verwijderen om energie op te slaan, als alternative energie worden vetten afgebroken. Dit proces creëert een bijproduct, de ketonlichamen ketonen die de pH van het bloed verlagen. 2. Na een periode van ketose kan, uit hongersnood, ketoacidose zich ontwikkelen. Ketose ontstaat door een vetrijke dieet met zeer weinig koolhydraten en matige eiwitten. Net als bij de diabetische ketoacidose, worden ketonlichamen geproduceerd die de pH van het bloed verlagen.
• Nierfalen: meestal als een persoon aan een chronische nierziekte lijdt.
• Intoxicatie: inname van ethyleenglycol, methanol, salicylaat en enkele andere chemische verbindingen kunnen leiden tot acidose.

We kunnen aannemen dat chronische acidose door een dieet wordt veroorzaakt. (7,8). Zure voedingsmiddelen bevatten vaak veel eiwitten (stikstof en/of zwavel), fosfaat en chloride. (4,5). Zoals gezegd, hebben deze verbindingen een buffer van bicarbonaat nodig en alkalische mineralen zoals natrium, kalium, calcium en magnesium. Omdat de nierfunctie met de leeftijd afneemt, wordt deze vorm van acidose versterkt door het natuurlijke verouderingsproces. (7).

Verzuring kan grote schade aanrichten in het lichaam en beïnvloedt botten, nieren en hormonen. Er is een sterke correlatie tussen de typische westerse dieet en de botdichtheid (BMD). Als het bicarbonaat onvoldoende is voor de buffering, breekt het bot af en worden calcium en kalium vrijgeven. Zure waterstofionen voegen zich dan rechtstreeks in het bot om de verloren mineralen te vervangen.

Dit werd zelfs bewezen tijdens lichte PH9 dalingen en werd gestopt met de administratie van bicarbonaat, hetgeen aangeeft dat zuur ophoping en bicarbonaat uitputting verantwoordelijk zijn voor veranderingen in de BMD (bone mineral density). (1). Dit blijkt ook uit een verhoogde urinaire verlies van calcium. (9,10). Langdurige blootstelling aan zuur, zelfs bij lichte niveaus en vooral met toenemende leeftijd, zou kunnen leiden tot osteoporose. (1,9).

Een verhoogde uitscheiding van calcium heeft ook te maken met de formatie van nierstenen. Citraat bindt met calcium in de urine en creërt een oplosbare verbinding die de formatie van nierstenen voorkomt. Bij chronische acidose, neemt het volume van citraat invoer in de urine af, wat resulteert in een grotere kans op de ontwikkeling van nierstenen. (10).

Meer citraat gebruik door citrusvruchten, hun sappen, tomaten en meloenen (11) kan helpen om de hoeveelheid citraat in de urine te verhogen. (10). Hormonale veranderingen zijn ook een gevolg van chronische acidose. Zoals in gevallen van milde hypothyreoïdie - kunnen een verminderd schildklierhormoon en een verhoogd schildklier stimulerend hormoon optreden bij chronische acidose. (10).

Een verhoging van de eiwitconsumptie vraagt om cortisol (stresshormoon) om stikstof van het eiwit te verwijderen. Dit betekent dat een dieet met veel eiwit resulteert in een toename van cortisol. (12). Het is bekend dat chronisch hoge niveaus van cortisol de insulinegevoeligheid verlagen met als resultaat een verhoogd risico op type 2 diabetes.

Welke voedingsmiddelen zijn zuur? Alkaline?

Proteïne, vooral uit dierlijke bronnen, bevat aminozuren (eiwitbouwstenen) die zwavel omvatten. Zwavel, hoewel belangrijk in het lichaam, vooral voor ontgifting, draagt ook bij tot de vorming van sulfaat, een schadelijk, zure verbinding. (4,7).

Een studie die het gehalte aan mineralen onderzocht en de zure invloed op urine van verschillende voedingsmiddelen, wees aan dat vlees, zuivel en granen het meest verantwoordelijk zijn voor zure bestanddelen.

Waarschijnlijk zijn ze ook het meest verantwoordelijk voor de verzuring van urine. De meest opmerkelijke, voor wat betreft sulfaat en chloride gehalte zijn vlees, in bewerkte vormen de ergste overtreder, en zuivelproducten, waarvan kaas op de hoogste plaats staat.

In granen zijn aanzienlijke hoeveelheden chloride (brood) en fosfaat (rijst en pasta's) gevonden. Zuivel, granen en snoep (zoals cake en melk chocolade) waren hoog in beide fosfaat en chloride. (7.13). Uit een onderzoek naar de invloed van voedsel op het urine pH van mensen bleek dat degenen met een alkalische pH ongeveer 11g minder granen per dag verbruiken dan de groep met een zure urine pH. (14).

Groenten en fruit hadden het tegenovergestelde effect, met de meeste kans om de urine pH te verhogen door hun overvloed aan alkaliserende mineralen zoals kalium, calcium, magnesium en, in sommige gevallen, citraat. (11,13). Groenten en fruit bevatten een grote hoeveelheid fosfaat, maar uit plantaardige bronnen is het probleem minder groot omdat de biologische beschikbaarheid slecht is vergeleken met melk en granen en wordt zeer weinig geabsorbeerd. (15).

Chronische acidose vermijden tijdens de consumptie van dierlijke producten en granen

Evenwicht is de sleutel tot een omnivoor dieet. Dierlijke producten leveren essentiële aminozuren en vitaminen, zoals de B12, die zeer moeilijk te verkrijgen zijn met een vegetarisch dieet en, zonder supplementen, bijna onmogelijk met een vegan dieet.

Vegetarische eiwitten proberen te vervangen met dierlijke eiwitten zal niet helpen om de kwestie van eiwit verzuring te omzeilen omdat plantaardige eiwitten hebben bewezen even zuur te zijn als hun dierlijke tegenhangers. (1) Eiwit is ook zeer verzadigend, waardoor het een geschikte kandidaat is om de eetlust onder controle te houden en het potentieel heeft voor een grotere spiermassa en een verhoogde gevoeligheid voor insuline. (12).

Kalium lijkt de belangrijkste alkaliserende mineraal te zijn die te krijgen is. Een verhoogde eiwitafbraak en een hogere ammonium uitscheiding, (16) bevorderend voor een toestand van chronische acidose, worden geassocieerd met abnormaal lage kaliumspiegels.

Analyse van het mineraalgehalte van groenten en fruit toont dat kalium sterk opweegt tegen calcium, natrium en magnesium (13) waarvoor groenten en fruit de beste toevoeging zijn voor zuurrijke voeding. Het vezelgehalte van plantaardig voedsel heeft een toegevoegde waarde, met zijn vermogen om de bloedsuikerspiegel te helpen reguleren en de insulineresistentie te bestrijden die mogelijk veroorzaakt wordt door een zure dieet.

Laatste onderdeel van deze balans is water. Mineraalwater is een grote bron van alkaliserende mineralen en het is gebleken dat water die rijk aan calcium is een vergelijkbare of betere absorptie heeft dan zuivelbronnen. (17). Water bevat niet alleen alkaliserende mineralen, maar is ook nodig om de uitdroging te bestrijden die ontstaat door een verhoogde inname van zuur.

Omdat de meerderheid van zuur verloren gaat via de urine, vragen verhoogde zure verbindingen een grotere hoeveelheid water voor de uitscheiding. De inname van citroen water, kleine hoeveelheden natriumbicarbonaat en appelazijn zijn ook uitstekende manieren om de alkaliteit op een natuurlijke manier te verhogen.

Conclusie

De prioriteit moet zijn de zuurgraad in een dieet te balanceren met hoog alkalische voedingsmiddelen. Complete voeding moet altijd uit voedingsmiddelen bestaan met een evenredige verhouding. Dierlijke eiwitten bevatten essentiële aminozuren, gezonde verzadigde vetten en vitaminen die niet kunnen worden verkregen uit andere voedselbronnen. Eiwitten, zuivel en granen moeten echter een kleiner deel van de voeding vertegenwoordigen dan groenten en fruit, vooral bij chronische acidose. Om de zuurgraad van het westerse dieet in evenwicht te houden moeten bij elke maaltijd groenten en fruit worden geconsumeerd.

Bronnen

- New, SA. The role of the skeleton in acid-base homeostasis. Proc Nutr Soc. 2002;61:151-64.
- Evans DF, Pye G, Bramley R, Clark AG, Dyson TJ, Hardcastle JD. Measurement of gastrointestinal pH profiles in normal ambulant human subjects. Gut. 1988;29:1035-41.
- Atherton, JC. Acid-base balance: maintenance of plasma pH. Anaes & Intens Care Med. 2009;10(11):557-61.
- Hurley JK. Acid-base balance: normal regulation and clinical application. Curr Probl Pediatr. 1979;9:1-43.
- Koeppen BM. The kidney and acid-base regulation. Adv Physiol Educ. 2009;33:275-81.
- Lim, S. Metabolic acidosis. Acta Med Indones. 2007 Jul-Sep;39(3):145-50.
- Adeva MM, Souto G. Diet-induced metabolic acidosis. Clin Nutr. 2011;30:416-21.
- Vormann J, Goedecke T. Acid-base homeostasis: latent acidosis as a cause of chronic disease. Swiss J - Integr Med. 2006 Sept;18:255-66.
- Krieger NS, Frick KK, Bushinsky DA. Mechanism of acid-induced bone resorption. Miner Metab. Curr Opin - Nephrol Hypertens. 2004 Jul;13(4):423-36.
- Wiederkehr M, Krapf R. Metabolic and endocrine effects of metabolic acidosis in humans. Swiss Med Wkly. 2001;131:127-32.
- Heilberg IP, Goldfarb DS. Optimum nutrition for kidney stone disease. Adv Chron Kidn Disea. 2013 Mar;20(2):165-74.
- McCarty MF. Acid-base balance may influence risk for insulin resistance syndrome by modulating cortisol output. Med Hypoth. 2005;64:380-4.
- Remer T, Manz F. Potential renal acid load of foods and its influence on urine pH. JADA. 1995 Jul;95(7):791-7
- Welch AA, Mulligan A, Bingham SA, Khaw K. Urin pH is an indicator of dietary acid-base load, fruit and vegetables and meat intakes: results from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Norfolk population study. BJN. 2008;99:1335-43.
- Massey L. Dietary animal and plant protein and human bond health: a whole foods approach. ASNS. 2003 Mar 1;133(3):862S-65S.
- Atherton JC. Role of the kidney in acid-base balance. Anaes & Intens Care Med. 2006;7(7):234-36.
- Wynn E, Kreig MA, Aeschlimann JM, Burckhardt P. Alkaline mineral water lowers bone resorption even in calcium sufficiency: alkaline mineral water and bone metabolism. Bone. 2009;44:120-4.